Mẹ bầu cần xây dựng thực đơn cân đối các nhóm chất để tránh thiếu năng lượng gây suy dinh dưỡng bào thai hay thừa năng lượng khiến mẹ tăng cân quá mức.
Chế độ dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai cần đầy đủ 4 nhóm chất thiết yếu:
- Chất bột đường (carbohydrate)
- Chất đạm (protein)
- Chất béo (lipid)
- Các loại vitamin, chất xơ và khoáng chất
Ngoài ra, một số dưỡng chất thiết yếu mẹ bầu cần bổ sung trong suốt thai kỳ bao gồm:
- Canxi: Giúp hình thành bộ xương và tạo răng cho thai nhi. Các thực phẩm chứa nhiều canxi có thể kể đến như sữa, cá, đậu, rau xanh, sữa chua, phomai…
- Acid folic: Có nhiều trong bắp cải, măng tây, bông cải xanh và trắng, cam, chuối, trứng… Nếu không cung cấp đủ axit folic mẹ bầu dễ bị thiếu máu, thai nhi có thể dị tật ống thần kinh
- Vitamin A: Mẹ bầu cần bổ sung 800 μg/ngày vitamin A nhưng không nên bổ sung vượt quá mức này bởi có thể dẫn đến quái thai. Vitamin A có nhiều trong gan, lòng đỏ trứng gà, bơ, sữa, thịt, rau quả có màu xanh, màu vàng, đỏ…
- Vitamin D: Cần thiết cho sự hấp thụ canxi, photpho, góp phần hình thành xương cho thai nhi. Việc không cung cấp đủ vitamin D khiến trẻ bị còi xương, co giật do hạ canxi máu, loãng xương sớm… Mẹ bầu có thể hấp thu vitamin D thông qua tắm nắng vào buổi sáng và qua thực phẩm như gan cá, trứng, bơ sữa…
- Vitamin B1: Có trong gạo không xay quá trắng, các loại đậu, thịt lợn nạc, rau bina, nấm mỡ, cá… Phụ nữ mang thai cần bổ sung đủ vitamin B1 để phòng ngừa bệnh tê phù trong và sau quá trình mang thai
Mẹ bầu cần bổ sung đầy đủ axit folic trong thai kỳ để tránh nguy cơ dị tật ống thần kinh:
- Sắt: Trong thời kỳ mang thai, mẹ bầu cần cung cấp 1000 mg sắt/ngày để tăng lượng máu cho mẹ, cung cấp đủ máu cho thai nhi và bù lại lượng máu mất lúc sinh. Mẹ bầu bổ sung sắt qua các loại thực phẩm như thịt đỏ, trứng, rau muống, củ dền… và uống thêm nước trái cây chứa nhiều vitamin C để tăng cường hấp thu chất sắt. Bên cạnh đó mẹ bầu có thể bổ sung viên uống chứa sắt để đảm bảo cung cấp đủ lượng sắt cần thiết
- I ốt có vai trò quan trọng đối với mẹ bầu. Thiếu I ốt khi mang thai có thể gây sảy thai, thai chết lưu, sinh non, trẻ sinh ra chậm phát triển trí tuệ, cân nặng sơ sinh thấp, bị khuyết tật bẩm sinh như liệt tay chân, điếc, lé, nói ngọng…. Bởi vậy mẹ bầu cần chú ý bổ sung đầy đủ I ốt. Một số thực phẩm giàu I ốt mẹ bầu nên bổ sung là cá biển, rong biển, muối ăn… để đáp ứng lượng I ốt 200μg/ngày
- Bên cạnh các dưỡng chất thiết yếu cần bổ sung, mẹ bầu cũng cần lưu ý tránh một số loại thực phẩm như: Bia rượu, chất kích thích; cá có hàm lượng thủy ngân cao; cá, thịt, trứng sống hoặc chưa nấu chín; sữa, nước ép trái cây chưa tiệt trùng, phô mai; sản phẩm chưa rửa; thực phẩm chế biến sẵn; đồ chiên rán nhiều dầu mỡ…
Đặc biệt, các mẹ bầu mang thai lần đầu nên đăng ký tham gia lớp học tiền sản để bổ sung nhiều kiến thức quan trọng như: Dinh dưỡng khi mang thai, thể dục khi mang thai, chuẩn bị trước khi sinh, cách tắm bé, cách cho bé bú…
